Autor: Zamek Wleń

Dziś wyjątkowo chcemy napisać o roślinie dominującej o tej porze roku w leśnym runie w otoczeniu zamku – czosnku niedźwiedzim (Allium ursinum). Przyroda wokół zamku to również ważny element dziedzictwa. Naszym zdaniem, dziedzictwo kulturowe nie powinno być traktowane w oderwaniu od dziedzictwa przyrodniczego. Oba zasługują na wspólną ochronę.

Na Górze Zamkowej czosnek niedźwiedzi rośnie w rozległych łanach.

Czosnek niedźwiedzi znany jest od wieków. Germanie czcili go jako zioło lecznicze. Niedźwiedź był dla nich zwierzęciem mocy, istotą magiczną, zdolną pokonać zimę i pobudzić nowe życie. Dlatego, po długiej zimie zjadano jego świeże liście, co pomagało wzmocnić i oczyścić ciało.

W średniowieczu zdecydowanie powszechniej używany był czosnek pospolity (Allium sativum L.), często używany jako środek leczniczy lub pobudzający.

W XIX wieku, kiedy czosnek niedźwiedzi powrócił do łask, szwajcarski zielarz Johann Künzle pisał o nim: „Chyba żadne ziele na ziemi nie jest tak skuteczne w oczyszczaniu żołądka, jelit i krwi jak czosnek niedźwiedzi”.

Prosimy pamiętać, że czosnek niedźwiedzi objęty jest w Polsce ochroną gatunkową, a przestrzeń wokoło zamku to rezerwat przyrody. Czosnku nie wolno zrywać!

Kiedy we wcześniejszych wpisach omawialiśmy najstarsze elementy zamku wspominaliśmy, że najprawdopodobniej już na początku XIII wieku zamek uzyskał pierwszy murowany obwód obronny.

Badacze zamku wskazują, że zachowany do dziś mur okalający zamek wysoki nie jest jednakowy ze względu na zastosowany materiał oraz technikę budowy. Najstarszy jest odcinek północny. Interesujące jest to, że w tej części murowanego obwodu obronnego do jego wewnętrznego lica dostawiono do niego filary, na których wspierał się ganek obronny.

Takie rozwiązanie jest jak najbardziej słuszne, gdyż to wzdłuż północnego oraz północno-wschodniego odcinka muru prowadziła droga na zamek. Ganek zwiększał obronność obiektu.

Dziś chcemy połączyć coś zamkowego z ciekawostką dotyczącą Wlenia i zaprezentować Wam wizerunek zamku na pieniądzu zastępczym miasta Wleń.

Pieniądz zastępczy – tzw. Notgeld – emitowany był na początku minionego stulecia w wielu miastach i gminach Dolnego Śląska (oraz innych częściach Niemiec). Nie był jednak wydawany przez bank centralny, ale przez pojedyncze miasta, gminy, prywatne banki, przedsiębiorstwa, a nawet kopalnie. Notgeld najczęściej miał formę papierowego banknotu.

Wleń wydawał notgeldy m.in. poprzez Miejską Kasę Oszczędnościową (Die Städtische Sparkasse Lähn im Riesengebirge). Na początku lat 20. XX w. wyemitowano dwie serie. Na odwrocie najbardziej nas interesującego – dzięki „zamkowej tematyce” – banknotu 50-pfennigowego przedstawiono nieco fantastyczny widok wleńskiej warowni sprzed jej zniszczenia w 1646 roku.

Wleński zamek, a właściwiej – Zamkowa Góra – słynie z faktu, że porasta go czosnek niedźwiedzi. Ale to nie jedyny „czosnek”, który powinniśmy wiązać z zamkiem.

Kiedy kilka lat temu pokazano nam na zamku zabytki archeologiczne zgromadzone w trakcie nadzoru archeologicznego, uwagę naszą zwróciły dość charakterystyczne metalowe przedmioty, które składały się z czterech kolców. Rzucone na ziemię zawsze układały się tak, że jednym zaostrzonym końcem zwrócone były do góry.

Niestety nie zrobiliśmy im zdjęć, dlatego przedstawiamy powyżej rysunek podobnego zabytku znalezionego na jednym z brytyjskich zamków.

Do czego one służyły? Uważa się, że rozrzucano je w miejscu, w którym potencjalni atakujący pojawić mogli się konno. Kiedy koń nastąpił na taki „czosnek” (tak je nazywamy) wbijał się on w jego kopyto i momentalnie wykluczał go z dalszej walki. Najpewniej „czosnki” stanowiły także zagrożenie dla ludzi, którzy – w przypadku nadepnięcia na niego – również tracili możliwość dalszego (w pełni aktywnego) udziału w walce.

Kilka lat temu, w otoczeniu zamkowej wieży odnaleziono kilka takich obiektów. Zapewne rozrzucone zostały na dziedzińcu podczas którejś z walk o zamek.

Mamy nadzieję, że po opracowaniu materiału przez archeologów będziemy mogli pokazać je na zamku!